Bruksizm to nieświadome zaburzenie polegające na silnym zaciskaniu szczęk oraz zgrzytaniu zębami, które może prowadzić do groźnych konsekwencji dla zdrowia jamy ustnej i ogólnego samopoczucia. Rozpoznanie tego schorzenia jest kluczowe, ponieważ jego objawy często rozwijają się stopniowo i początkowo mogą być bagatelizowane [1][2]. Już pierwsze symptomy, takie jak ból szczęki czy ścieranie zębów, powinny skłonić do konsultacji ze specjalistą.
Czym jest bruksizm?
Bruksizm to zaburzenie zaliczane do grupy parasomnii, czyli nieprawidłowych zachowań pojawiających się w czasie snu. Istotą tej choroby jest mimowolne i najczęściej nieświadome zaciskanie szczęk oraz zgrzytanie zębami. Występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych, choć częściej rozpoznaje się go u osób dorosłych na podstawie śladów powstałych na zębach lub w wyniku obserwacji zachowań nocnych zgłaszanych przez domowników [1][2][3].
Najbardziej typową formą choroby jest bruksizm nocny, pojawiający się podczas snu. Mechanizm polega na nadmiernym napięciu mięśni twarzy, zwłaszcza mięśnia żwacza, co wywołuje siły przewyższające te działające podczas normalnego gryzienia [2][5].
Jak rozpoznać bruksizm? Najważniejsze objawy
Symptomy bruksizmu dzielą się na fizyczne oraz psychologiczne. Wśród najważniejszych objawów należy wymienić:
- Ból szczęki i mięśni twarzy, szczególnie nasilający się po przebudzeniu
- Ścieranie zębów, rozchwianie oraz pękanie szkliwa
- Napięciowe bóle głowy
- Nadwrażliwość zębów na temperaturę lub nacisk
- Problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym: trzaski, ograniczona ruchomość
- U dzieci – zgrzytanie zębami w nocy, sporadycznie bóle szczęki, trudności w koncentracji lub zaburzenia zachowania [1][3][4]
Do objawów psychologicznych, które mogą być zarówno przyczyną, jak i skutkiem zespołu, należą stres, napięcie emocjonalne, zaburzenia snu oraz pogorszenie jakości wypoczynku [1][2].
Ważnym objawem zaawansowanego bruksizmu jest przerost mięśni żwacza, prowadzący do zmiany rysów twarzy – powstania charakterystycznego, kwadratowego profilu [4][6].
Przyczyny i czynniki ryzyka bruksizmu
Zaburzenie wynika z połączenia czynników psychologicznych i fizycznych, które razem podnoszą ryzyko wystąpienia mimowolnego zgrzytania zębami. Najważniejsze czynniki predysponujące do rozwoju tego schorzenia to:
- Przewlekły stres oraz napięcia emocjonalne
- Używki, zwłaszcza palenie papierosów oraz nadmierne spożycie alkoholu
- Wybrane choroby, szczególnie zaburzenia snu – np. bezdech senny [2][5]
Wzajemne powiązanie czynników psychologicznych i fizycznych powoduje, że stres może nasilać bruksizm, a bóle wynikające z choroby generują dalsze napięcie, co w efekcie powoduje powstanie błędnego koła [1][2].
Skutki bruksizmu dla zdrowia jamy ustnej i całego organizmu
Bruksizm prowadzi do szeregu powikłań, które mają poważny wpływ nie tylko na stan zębów, ale również funkcjonowanie całego organizmu:
- Intensywne i długotrwałe ścieranie szkliwa
- Pękanie i rozchwianie zębów, uszkodzenia przyzębia
- Zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym objawiające się trzaskami i ograniczeniem otwierania ust
- Przerost mięśni żwacza prowadzący do kwadratowego kształtu twarzy
- Rozwijanie się dolegliwości bólowych takich jak ból głowy, karku, uszu, a nawet bóle promieniujące do pleców czy zaburzenia widzenia [3][4][6][7][8]
Objawy te są często pierwszym sygnałem alarmującym, choć wielu pacjentów bagatelizuje początkowe symptomy [2][7].
Diagnostyka bruksizmu
Proces rozpoznania bruksizmu opiera się przede wszystkim na dokładnej analizie zgłaszanych objawów klinicznych, takich jak częste bóle głowy, ból szczęki oraz zgłoszenia od domowników dotyczące zgrzytania zębami nocą [1][3]. Potwierdzenie diagnozy wymaga przeprowadzenia badania stomatologicznego w celu wykrycia cech ścierania szkliwa, pękania zębów, przerostów mięśni żwacza oraz dolegliwości ze strony stawu skroniowo-żuchwowego [4][6].
Obecność dodatkowych objawów ogólnych, takich jak przewlekłe bóle głowy, karku, uszu czy szumy uszne, wskazuje na konieczność poszerzenia diagnostyki i podjęcia wielospecjalistycznego podejścia [3][4][8].
Podsumowanie: dlaczego szybka reakcja jest kluczowa?
Zignorowanie bruksizmu skutkuje pogłębianiem się zmian w jamie ustnej i przyzębiu oraz rozwojem przewlekłych dolegliwości bólowych. Uwzględnienie objawów takich jak mimowolne zgrzytanie zębami, ból mięśni twarzy, napięciowe bóle głowy czy zmiany w wyglądzie twarzy powinno być sygnałem do jak najszybszego kontaktu ze specjalistą. Bruksizm, ze względu na swoje następstwa i powikłania, wymaga szybkiej diagnozy oraz wdrożenia terapii ukierunkowanej zarówno na redukcję objawów, jak i eliminację czynników ryzyka [1][2][6].
Źródła:
- https://persdental.pl/co-to-bruksizm-przyczyny-i-objawy/
- https://skin-medic.pl/czym-jest-bruksizm-i-jak-sobie-z-nim-radzic/
- https://www.orto.info.pl/blog/bruksizm-czyli-zgrzytanie-zebami-przyczyny-objawy-i-leczenie/
- https://www.medicover.pl/stomatologia/bruksizm-objawy-przyczyny-i-leczenie-zgrzytania-zebami/
- https://happydental.nl/bruksizm-przyczyny-objawy-leczenie-zgrzytania-zebami/
- https://fachowydentysta.pl/blog/czym-jest-bruksizm-jak-leczyc-zgrzytanie-zebami/
- https://www.arsestetica.pl/zabiegi/twoj-problem/twarz/bruksizm-zgrzytanie-zebami/
- https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zebow-i-jamy-ustnej,bruksizm—przyczyny–objawy-i-leczenie,artykul,1723088.html
Beauty & Balance Clinic to wyjątkowa przystań dla poszukujących równowagi między profesjonalną wiedzą a codzienną pielęgnacją. Stworzony przez zespół ekspertów – kosmetologów, dermatologów i pasjonatów naturalnych metod dbania o urodę – nasz portal przemienia chaotyczny świat porad beauty w uporządkowaną podróż ku świadomej trosce o siebie.